Rytm w muzyce – o co całe to zamieszanie?
Rytm to wzór dźwięku, ciszy i akcentów w piosence. Napędza utwór i nadaje mu strukturę.
W teorii muzyki rytm odnosi się do powtarzania się nut i pauz (ciszy) w czasie. Kiedy powtarza się seria nut i pauz, tworzy rytmiczny wzór. Oprócz wskazania, kiedy nuty są grane, rytm muzyczny określa również, jak długo są grane i z jaką intensywnością.
Większość zespołów muzycznych zawiera sekcję rytmiczną odpowiedzialną za zapewnienie „rytmicznego kręgosłupa” całej grupie. Perkusja, bas, gitara, fortepian i syntezator mogą być uważane za instrumenty rytmiczne, w zależności od kontekstu. Jednak wszyscy członkowie zespołu muzycznego ponoszą odpowiedzialność za dokładne wykonanie rytmu, bo tylko wtedy utwór może brzmieć jak jedna wielka całość.
Rytm – wszystko, co musisz wiedzieć na początku
Przyjrzyjmy się głównym elementom określającym rytm muzyczny.
Metrum
Metrum muzyczne wskazuje liczbę miar w takcie. Wskazuje również, jak długo trwają te miary.
W metrum z 4 na dole (np. 2/4, 3/4, 4/4, 5/4 itd.) jedna miara odpowiada ćwierćnucie. Na jedną miarę możemy więc umieścić jedną ćwierćnutę lub jej ekwiwalent (dwie ósemki, cztery szesnastki itp.). Jasne jest więc, że w bardzo popularnym metrum 4/4 jeden takt zawiera nuty o łącznej wartości równej czterem ćwierćnutom.
Metrum z 2 na dole oznacza miarę równą półnucie, a z 8 na dole – miara jest równa ósemce.
Tempo
Tempo to prędkość, z jaką grany jest utwór muzyczny.
Istnieją trzy główne sposoby komunikowania tempa graczom: liczba uderzeń na minutę, terminologia włoska i nowoczesne określenia.
Uderzenia na minutę (ang. BPM – beats per minute) to najbardziej precyzyjne określenie. Oznacza liczbę uderzeń (metronomu) na minutę. Jedno uderzenie metronomu to jedna miara w takcie. Jeżeli mamy więc metrum 4/4 w tempie 60 BPM – jeden takt będzie trwał dokładnie 4 sekundy (jedna ćwierćnuta będzie trwała dokładnie sekundę).
Włoska terminologia to tradycyjny sposób określania tempa, oparty bardziej na odczuciach. Allegro oznacza tempo „szybkie” – będzie to z pewnością coś między 120 a 170 BPM, ale nie wiemy ile precyzyjnie. Część nazw odnosi się też do zmian tempa – np. rubato oznacza tempo swobodne (bez stałego pulsu).
Nowoczesne określenia, to po prostu określenia tempa w języku angielskim (czasem tłumaczone też na polski). Spotkamy się więc z takimi określeniami, jak „szybko” lub „wolno”.
Nuty i pauzy
Oczywiście do grania utworu w poprawnym rytmie musisz też znać nuty, które wskazują na czas trwania dźwięku i pauzy, określające czas trwania ciszy.
Poniższa ściąga najlepiej pokazuje relację między różnymi nutami. Pamiętaj jednak, że nuty określają czas relatywnie. Nikt nie może powiedzieć ile trwa ćwierćnuta, jeżeli nie znamy tempa utworu. W utworze o bardzo wolnym tempie ćwierćnuta może trwać 3 sekundy, a w szybkim utworze już 0,5 sekundy!
Jak ćwiczyć precyzję rytmiczną?
Precyzyjne wykonywanie rytmu sprawi, że grane przez Ciebie piosenki będą dużo bardziej przypominały oryginały. Równe wykonywanie rytmu to coś, co trzeba ćwiczyć! Muzycy poświęcają lata na takie ćwiczenia, zanim stają się w tym biegli.
Po pierwsze, zaprzyjaźnij się z metronomem. Spokojnie – w dzisiejszych czasach znajdziesz mnóstwo darmowych aplikacji na telefon, które równo będą odliczać miary.
Po drugie – pamiętaj, aby uczyć się wolno, ale równo. Dużo lepiej grać w poprawnym rytmie, ale zwolnionym tempie, niż od razu porywać się na szybkie granie, gubiąc proporcje między dźwiękami. Z czasem będziesz grał coraz szybciej, a od razu nauczysz się poprawnego rytmu.
Po trzecie, warto liczyć na głos. Pewnie nie raz słyszałeś lub widziałeś na filmie jak muzycy lub tancerze liczą na głos ćwicząc swoje dzieła. Dzięki temu lepiej przyswajasz utwór, którego się uczysz, a także zapamiętujesz i „czujesz” jego strukturę.
Pamiętaj, że jeżeli dopiero zaczynasz to łatwe nuty (z prostym do zagrania rytmem) znajdziesz w moim sklepie Nuty od Darka! 🙂
